VÜCUT ÇALIŞMA SİSTEMİNDE TİROİDİN ÖNEMİ BÜYÜK

Tiroid kanseri farkındalık ayı kapsamında bilgiler veren ve tecrübelerini paylaşan Liv Hospital, Genel Cerrah Prof. Dr. Ahmet Cem Dural, tiroid hormonunun salgılanmasında önemli rol oynayan tiroid bezi ve önemi hakkında da bilgiler verdi. Vücut dengesini sağlamada ve uyumlu çalışmasında büyük öneme sahip olan tiroid hormonu, boyun bölgesinde yer alan ve ortalama 20 – 40 gram ağırlığında olan tiroid bezleri sayesinde salgılanır.

Vücutta Düzen, Denge ve Uyumu Sağlıyor

Tiroid bezi, kendisi küçük ama önemi büyük olan endokrin organlarından biridir. Boyun bölgesinde yer alan ve oldukça hafif olan tiroid bezi yaklaşık 20 – 40 gram ağırlığındadır. Ancak tiroid bezinden salgılanan tiroid hormonunun işlevi oldukça büyüktür.

İyotun En Zengin Kaynağı: Deniz Tuzu

Tiroid hormonu, iyotlardan elde edilir. Bunu gıdalar aracılığıyla vücudumuza alabiliriz. İyodun en çok bulunduğu yer deniz tuzudur. Dolayısıyla deniz ürünleri de iyot açısından zengindir. Ülkemiz, coğrafi konumu gereği iyot eksikliğinin yaşandığı endemik bir bölgededir. Dolayısıyla tiroid kaynaklı hastalıkların sık görüldüğü bir bölgedeyiz. Bu yüzden ülkemizde satılan tuzlarda iyot içermesi zorunlu kılınmıştır. İyotsuz tuz oldukça az olsa da son dönemde yine kullanımı artan kaya tuzu bunun yerini almaya başlamıştır.

İyot Eksikliğinin Sonuçları Nelerdir?

İyot eksikliği öncelikle guatra yani tiroid bezinde büyümeye yol açar. Lahanagiller, soya ve turp gibi gıdalar, guatr oluşumuna katkı sağlar. Bu durum ise en son nodül oluşumu ile sonuçlanır.

Tiroid Bezi Hastalıkları Nelerdir?

Tiroid bezi hastalıkları oldukça fazla çeşit içerir. Enflamatuar hastalıklar, hormonun azlığı ya da fazlalığı ile alakalı olan hastalıklar, nodül, tiroid kanseri ve guatr yer almaktadır.

Hipotiroidi Nedir?

Hormon üretiminin geçici ya da kalıcı olarak yetersizlik görülmesi hiptiroidi olarak adlandırılır.

Hashimoto Hastalığı Nedir?

En sık rastlanan tiroid bezi hastalıklarından biri olan hashimoto hastalığı, metabolizmada yavaşlama, kilo artışı, yorgunluk ve halsizlik, saç dökülmesi gibi belirtiler görülür. Tedavi edilmezse ciddi bir ödem sorunu yaratabilir. Günlük olarak verilen ilaçlarla hastanın bu hormon eksikliği tedavi edilir.

Hipertiroidi Nedir?

Tiroid bezinin aşırı çalışarak fazla hormon üretmesidir. Çarpıntı, iştah açıklığı, kilo verme, sık tuvalete çıkma, sıcağa dayanamama gibi belirtiler verir.

Basedow Graves Nedir?

Tiroid bezinde nodül olmadan büyümesi olarak adlandırılır. Gözlerde ciddi derecede ileri çıkıklık en belirgin özelliğidir. Otoimmün bir hastalıktır. İlaçlarla kontrol altına alınabilir ancak ilaçların da ciddi yan etkileri olabilmektedir. İlaca bağlı bir reaksiyon olmadığı takdirde 18 – 24 ay arasında başarılı tedavi uygulanır. Ancak yine de başarı elde edilemezse tiroid bezinin cerrahi olarak çıkarılması gerekir.

Toksik Nodüler Guatr Nedir?

Tiroid bezinin normal olması ancak bir ya da daha fazla tiroid nodülünün fazla çalışmasından dolayı ortaya çıkan bir sorundur. İlaç kullanımı ile tedavi verilir, geçmezse cerrahi müdahale ile hasta sağlığına kavuşur.

Nodüller Özenle Değerlendirilmeli

Tiroid bezindeki hormonlar normal olsa da nodüllerin dikkatle incelenmesi oldukça önemlidir. Ülkemizde nodüler tiroid hastalıklarının da sık görülmesi dikkate alınmalıdır. Burada en önemli konu ise iyi huylu nodül ve kanser hücresi ayrımıdır.

Biyopsi Seçenekler Arasında

Kanser tespiti için en önemli tetkik, tiroid ultrasonografisidir. Tanı değeri oldukça fazladır. Nodülü tespit etmesinin yanı sıra şeklinden ve boyutundan iyi ya da kötü huylu olduğunu da tespit edebilir. 1,5 cm’den büyük olanlar ya da şüpheli görünüme sahip olan nodüllere biyopsi yapılır. İnce bir iğne ile gerçekleştirilen biyopside tanı oranı oldukça yüksektir.

Giderek Görülme Sıklığı Artıyor

Amerika Ulusal Sağlık Enstitüsünün araştırmalarına göre tiroid kanseri son 20 yılda oldukça arttı. Türkiye’de Sağlık Bakanlığının verilerine göre de kadınlarda en sık görülen ikinci kanser türüdür. İmkânların artması ve bilinçlenme ile erken teşhis edilmesi durumu ise sevindiricidir.

En Çok Kimlerde Görülür?

Tiroid kanseri genç ve kadın hastalarda daha sık görülüyor. Çevresel etkenler, genetik faktörler, beslenme önemli etkenlerdendir. En önemli sebebi ise radyasyondur. En çok 30 – 40 yaş arasında görülse de her yaşta görülme ihtimali vardır. En sık görülen tiroid kanseri türü ise papiller tiroid kanseridir. Foliküler, Medüller ve Anaplastik tiroid kanseri türleri ise nadir görülen kanser türlerindendir.

Erken Teşhis Önemli

Papiller Tiroid kanseri, erken tanı konduğunda tedavi oranı yüksek olan kanser türleri arasında yer alır. İyi seyirli olarak kabul edilmesinin diğer sebebi ise kan ile yayılmaz. Lenf bezlerine yayılır bu  da tüm vücudu ele geçirmesini önler. Erken tanı konmadığında ise oldukça basit olan cerrahi işlem daha karmaşık ve zor hale gelebilir. Erken teşhis hem hastalıktan kurtulma ihtimalini yükseltir hem de süreci kolaylaştırır.

Tiroid Taramasının Adımları

Tiroid hastalığının adımları ise şu şekildedir:

·         Hekim tarafından aile ve hastalık öyküsünün alınması

·         Risk faktörlerinin ele alınması

·         Boyun bölgesinin muayene edilmesi

·         TSH hormonunun değerlendirilmesi

·         Risk faktörü görüldüğünde tiroid ultrasonografi istenmesi

Kan değerlerinde normal dışı faktörler saptandığında tüm tiroid hormonlarına ve tiroid bezi antikorlarına ait kan değerlerine bakılması gerekir. Eğer nodül saptanırsa şekline ve huyuna göre tedavi tetkiklere başlanır.