Kamu İhale Hukuku Nedir?

Kamu ihale kanunu hukukun özel alanlarından biri olup, teknik bir yapıya sahiptir. Bu bakımdan kamu ihale davası da uzmanlık gerektiren bir alanıdır. Bu çerçevede mevcut olan birinci ve ikinci mevzuatlar oldukça fazladır. Bununla beraber 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu bunların arasından en önemlidir.

Bugün kamu kurumları mal, hizmet ve yapım işlerine zaman zaman gereksinim duyabilmektedir. Bunlar yaşandığı zaman ihaleler vasıtasıyla temin edilmelidir. Keyfi uygulamalara yol açamamak için bir takım sıkı kurallar yer almaktadır. Ayrıca Kanun’un beşinci maddesinde de ihalelere dair temel ilkeler bulunmuştur.

Kamu İhale Kanunu incelendiği zaman üç farklı ihale usulü olduğu görülür. Bunlar temel olarak Açık İhale Usulü, Belli İstekliler Arasında İhale Usulü ve Pazarlık Usulüdür. Ek olarak Doğrudan Temin de Kanun ilk kabul edildiği zaman İhale Usulü sayılmış, ancak sonradan bu kapsamdan çıkartılmıştır.

Söz konusu ihale metotlarından temel ihale açık ihale olmaktadır. Lakin idareciler diğerlerini de kullanabilmektedir. Alım türüne göre üç ayrı başlık yer almakta olup bunlar mal alımı, hizmet alımı ve yapım işi şeklindedir. İdareler yapacaklar ihalelerle ilgili süreç dosyası yapmalıdır. Buna dair her doküman ve evrak  ilgili dosya içinde bulunmalıdır. İstekli olabilecek şirketlerin bilgisine sunulan dokümanlar ihale alanıyla beraber şöyledir:

1.      Sözleşme tasarısı

2.      Standart formlar

3.      İdari şartname

·         Teknik şartname

İhale için istekli olabilecek firmalar ilgili tüm evrakları incelemelidir. Ardından da teklif verilip verilemeyeceği ya da itirazların yapılıp yapılamayacağı anlaşılabilir. İhaleye katılım sağlayabilmek için istenen tüm bilgi ve belgeler dokümanların içinde bulunur. Ayrıca ihale dokümanları içerisinde şu gibi konular bulunmaktadır:

·         İhale katılamayacak olanlar

·         İhalede yerli istekliler lehine fiyat avantajı uygulanıp uygulanmayacağı

·         Hangi kriterlere göre en avantajlı teklifin belirleneceği

·         İhale tarihi

·         Son teklif verme

Tüm bu yönleri açısından Kamu İhale Hukuku geniş bir alandır. Kamu ihale davaları da bu bakımdan uzmanlık, profesyonellik gerektirmektedir.

Kamu İhale Kanunu’nda Temel İlke ve Uygulama Alanları

Kamu İhale Kanunu oldukça geniş bir konuyu ele almaktadır. Bu kapsamda bazı ilkeler de mevcuttur. Bunların temel olanları genel anlamları genel anlamda şöyledir:

·         Güvenilirlik

·         Gizlilik

·         Kamuoyu Denetimi

·         Farklı nitelikte ihtiyaçların aynı ihalede toplanamaması

·         Saydamlık

·         Rekabet

·         Eşit Muamele

·         Planlanabilir ihtiyaçların kısımlara bölünememesi

Söz konusu ilkelerin tümü ayrıdır. İdari sözleşmeler farklı aşamalar ardından imzalanmakta olup, tüm evrelere ihale süreci denir. İhale üzerinde iki önemli kanuna dayanarak işlem yapılmaktadır. Bunlar Devlet ve Kamu İhale Kanunu olmaktadır. Eğer devlet (kamu) bütçesinden para çıkıyorsa, harcama yapılıyorsa Kamu İhale Kanunu hükümleri yer almaktadır. Bunun dışında hizmet alımı, mal alımı, yapım işlemleri ve danışmanlık için de özel bir takım yönetmelikler mevcuttur. Aşamalar ise genel anlamda şu şekilde görülmektedir:

·         İhtiyacın Belirlenmesi

·         Teknik Şartnamenin Hazırlanması

·         Ortalama Maliyet

·         İhale Usulünün Belirlenmesi

·         İhale Dokümanlarının Hazırlanması

·         İhale Onayının Alınması

·         İhale Komisyonu Kurulması

·         İhalenin İlanı

·         İhale Dökümanlarının açık görüntülenmesi ya da Satın alınması

·         İhale için idarece Değişikliklerin yapılması ve açıklanması

·         İhale Tekliflerinin Sunulması

·         İhalenin Kararı

·         İhale için Sözleşmeye Davet

Kamu ihalelerinde genel olarak süreçler ve ilkeler bu şekildedir. Kamu ihale davaları içinde bu bakımdan uzman avukatlardan yardım alınmalıdır.

Kamu İhale Kanunu Kapsamında İhale Dokümantasyonu ve Katılım Koşulları

Kamu İhale Kanunu Kapsamında İhale Dokümantasyonu ve Katılım Koşulları ihale kapsamında önemli konular arasında bulunmaktadır. İdareler gerçekleştirecekleri ihaleler ile ilgili olarak İhale İşlem dosyası hazırlamalıdır.

İhale için istekli olabilecek şirketlerin bilgisine birtakım dokümanlar da sunulmaktadır. Genel anlamda bunlar incelendiği zaman teknik şartname, standart formlar, sözleşme tasarısı ve idari şartname gibi görülmektedir. İhale için istekli olabilecek şirketler bu evrakları incelemelidir. Ardından ihale için teklif verilip verilemeyeceği veya itirazların olabilecek aykırılık bulunup bulunmadığı görülebilmektedir.

Ek olarak şirketlerin ihaleye katılım sağlayabilmesi, iştirak yapabilmesi için gerekli her bilgi ve evrak de söz konusu dokümanlar içerisinde yer almaktadır. İhale için istekli firmalar teklifler dosyasını bu kapsamda tamamlamalıdır. Ayrıca sn teklif verme, ihale tarihi ya da ihaleye katılamayacak olanlar da içinde yer almaktadır. Uzman kamu ihale davası avukatları bu süreçte oldukça önemlidir.