Borç ilişkisinden doğan yükümlülükler nelerdir?
- İlk Derece Edim Yükümlülükleri: Sözleşmeden doğan her türlü yükümlülüktür. Bunlar asli edim yükümlülükleri ve yan edim yükümlülükleri olarak ayrılır. Asli edim yükümleri sözleşmenin esaslı unsurudur ve bir sözleşmede taraflarca önem verilen veya kanun tarafından asli olarak belirlenen yükümlülüklerden oluşurlar. Örneğin bir kira sözleşmesinde kiralanan malın teslimi ve kira bedeli asli edim yükümüdür. Bir hizmet sözleşmesinde işçinin yapacağı iş ve ücreti asli edim yükümüdür. Asli edim yükümlülüklerinin belirlenmemiş olması sözleşmenin kurulamamış olması sonucunu doğurur. Yan edim yükümleri ise, ikinci derece öneme sahip yükümlülüklerdir ve taraflarca belirlenir. Belirlenmeseler dahi sözleşme kurulmuş sayılır. Örneğin kiralanan eşyanın bakımı, satın alınan malın nakliyesi gibi.
2. Yan Yükümler: Bu sözleşmede borçlu tarafın borcunu yerine getirirken özen göstermesine ilişkin yükümlerdir ve kaynağı Medeni Kanun’da (TMK) yer alan dürüstlük kuralıdır. Bu yükümlülüklerin yerine getirilmeyerek alacaklının zarara uğratılması halinde tazminat borcu ortaya çıkar. Örneğin satılan malın teslim edilinceye kadar korunması, bir mal tamir edilirken başka parçalara zarar verilmemesi gibi.
3. Tali Yükümler: Borç ilişkisinin kurulmasından sonraki aşamalarda borçlunun borcu ihlal etmesi halinde ortaya çıkar. Mesela borçlu edimin ifasını kendi kusuruyla imkânsız hale getirir, borcu gereği gibi ifa etmez veya gecikmeye düşer. Bu gibi durumlarda faiz, cezai şart veya tazminat gibi birtakım yükümlülükler ortaya çıkar.
Konya avukat konusunda günümüzde pek çok kişi arayış içerisindedir. Bu tür talepler için Konya avukat ile iletişime geçilebilir.
Borç ilişkisinden doğan sorumluluklar nelerdir?
Bir borç ilişkisi kurulduktan sonra borçlunun kendi isteğiyle borcunu yerine getirmemesi halinde alacaklının devlet gücünü kullanarak alacağını elde etmesine sorumluluk denilir. Burada bu sorumluluk devlet tarafından cebr-i İcra yöntemiyle yerine getirilir. Kural olarak borçlu borçlarından tüm malvarlığıyla sorumludur.
Bunun üç istisnası bulunur:
- Haciz yasakları: Bazı malların haczine kanunlarla yasak getirilmiştir. Örneğin bir işçinin maaşının sadece dörtte biri hacze konu olabilir.
- Sorumluluğun belli mallarla sınırlandırılmış olması: Bazen borçlunun sorumluluğu belli mallarla sınırlandırılır. Örneğin bir kişinin son mirasçısı devletse devletin ölenin borçlarından sorumluluğu sadece bıraktığı mallarla sınırlıdır.
- Sorumluluğun belli miktarla sınırlandırılmış olması: Örneğin kefilin sorumluluğunun sadece kefalet sözleşmesinde gösterilen miktarla sınırlı olması.